Derde cd Petra Veenswijk aan het Maarschalkerweerd-orgel in de H. Maria van Jessekerk te Delft
Onder de titel 'Signature d'exellence' is Inmiddels de tweede cd verschenen, die Petra Veenswijk heeft gemaakt van 'haar' gerestaureerde Maarschalkerweerd-orgel in de H. Maria van Jessekerk te Delft. Na de eerste cd, die al een aantal jaren geleden is opgenomen, en waarop het orgel nog in de oude toestand is te horen, en de cd die direct na de restauratie verscheen, is dit de derde die Veenswijk van dit orgel heeft gemaakt.
Omdat er over het orgel al veel is geschreven, doe ik dat hier niet meer, en beperk me tot wat er op deze Cd aan mooie muziek te horen is. Alle aandacht voor het orgel mag namelijk niet de aandacht afleiden van de prestaties van de organist.
Veenswijk speelt werken van Saint Saens, Franck, Guilmant, Dubois en Vierne.
Vooral bij de vertolking van de Trois Pieces van Franck valt op dat zij persoonlijkheid legt in haar spel. zij doet dit bijvoorbeeld met bepaalde registratiewijzen en kleine rubati.
Binnen de in de loop van de twintigste eeuw ontwikkelde traditie van de Anti-romantiek hebben veel organisten de gewoonte om de luisteraar een auditieve fotocopie van de bladmuziek te geven. Als men al enige muzikaliteit aan het spel toevoegt, bestaat die doorgaans uit speelmanieren die uit de boekjes zijn gehaald en/of in de opleiding aangeleerd. Het maakt daarbij vaak niet zoveel uit of je nu de ene of de andere organist hoort: men probeert allemaal te spelen op de manier 'zoals het moet'. Individuele muzikale persoonlijkheid speelt daarbij geen grote rol meer, omdat dat inmiddels al heel lang als romantisch/achterhaald wordt gezien. Maar er is al enige tijd iets aan het veranderen! Veenswijk levert daaraan een bijdrage. Dat vind ik van zeer groot belang. Hiermee geeft ze ook andere organisten het voorbeeld om deze weg weer in te slaan. Naar nijn mening is het de hoogste tijd dat de uitvoerend musicus weer meer gevoelens in zijn spel toont. De uitvoerder wordt ook niet voor niets ínterpreet' genoemd: deze moet meer bieden dan genoemde fotocopie, moet aan de partituur a.h.w. een dimensie toevoegen. Dit in de wetenschap dat het voor de componist niet mogelijk is om alle bedoelingen, gevoelens en inzichten, letterlijk op papier weer te geven. Zelfs ook niet met het toevoegen van soms zeer uitvoerige registratie- en speelaanwijzingen. Elke partituur is in wezen onvolmaakt. En het is aan de vertolker om die, zoveel als binnen zijn vermogen ligt, auditief aan te vullen.
Om, in strijd met wat ik eerder beweerde, toch een opmerking over het orgel te maken: op enkele plaatsen is de combinatie te horen van Vox humana met tremulant. Dit is misschien wel de mooiste van heel Nederland.
Veenswijk vervolgt met Guilmant. Dat zou veel meer moeten gebeuren. In de traditie van de Anti-romantiek is er in bepaalde kringen in Nederland een zekere, m.i. volstrekt misplaatste, minachting gegroeid voor de werken van Guilmant. Maar ik zei het al: er is iets aan het veranderen. Voorzichtig is er al weer waardering voor Guilmant als muziekhistoricus, pleitbezorger en uitgever van oude muziek. nu moet door sommigen nog de stap worden gezet naar de waardering van hem als componist. met de vertolking van zijn zesde sonate, op zichzelf al een prestatie van formaat, levert Petra Veenswijk een belangrijke bijdrage aan het zetten van die stap
In de uitvoering van de werken van Dubois hoor ik iets heel bijzonders. Petra Veenswijk lijkt volkomen zichzelf, volkomen een met de muziek. het klinkt allemaal heel vanzelfsprekend, alsof het geen enkele moeite kost, volkomen natuurlijk. het ontroert. En zo hoort het te zijn.
De cd 'Signature d'exellence' deel 2, door Petra Veenswijk aan het gerestaureerde Maarschalkerweerd-orgel in de H. Maria van Jessekerk te Delft is te bestellen via www.veenswijkorgel.nl en is ook in de kerk verkrijgbaar. Prijs 17.50 euro.
Artikel stond in het herfstnummer van het KDOV- blad.
Paul Houdijk
http://www.kdov.nl/
http://paulhoudijk.nl